Özellikle Avrupa ülkelerinde otoyollarda ve köprülerde geçiş sağlayabilmek adına kullanılan vinyet, uluslararası yolculuklarda sıklıkla merak edilen bir konu olarak karşımıza çıkıyor. Farklı Avrupa ülkelerinden Türkiye'ye ya da tam tersi yöne aracıyla geçiş yapmak isteyen sürücülerin alması gereken vinyet, bazı ülkelerde zorunlu olarak isteniyor. Peki vinyet nedir, nasıl alınır ve hangi ülkelerde zorunludur? Detayları bu yazımızda derledik.
Konunun detaylarına inmeden önce vinyet ne demek, incelemek gerekir. Temel anlamıyla vinyet kelimesi, özel bir geçiş kartını ifade eder. Vinyet, teknik açıdan özellikle otoyollarda ve köprülerde kullanılan bir kartı ifade eder. Eğer vinyet alınması gereken bir ülkeye giriş yaptıysanız, en kısa süre içerisinde bir vinyet temin etmeniz gerekir. Özel bir geçiş kartı olan vinyet, Avrupa ülkelerinin çok büyük bir kısmında yaygın olarak talep edilir ve kullanılır. Avrupa'daki otoyol ve köprüleri rahatça kullanabilmek ve cezasız bir biçimde bu alanlardan geçebilmek için vinyet kartı ibraz etmek gerekir. Vinyet Bulgaristan, Macaristan ve Avusturya gibi Avrupa ülkelerinde yaygın olarak kullanılmakta ve geçişler esnasında talep edilmektedir. Bununla birlikte belirtmekte fayda vardır ki vinyet, haftalık, 10 günlük, aylık ya da yıllık olarak temin edilebilmektedir. Eğer siz de bir vinyet satın alacaksanız, bunu pul şeklinde ya da elektronik ortamda online vinyet olarak satın almanız mümkün.
Vinyet pulu, iki farklı seçenek sunar. Birinci seçenek: Yapışkanlıdır ve arka kısmında bulunan tarife göre aracın ön camına yapıştırılır. Vinyetin kalan kısmına aracın plakası yazılır ve fişiyle birlikte saklanır. Ancak bu uygulama artık pek kullanılmamaktadır. İkinci seçenek: E-vignette adı verilen elektronik vinyet uygulamasıdır. Sürücü, ödeme yaparak aracın plakasını elektronik vinyet sistemine girmelidir. Bu yapılırken plakanın doğru yazılması ve ülke kodunun doğru olması önemlidir. Aksi takdirde bir harf veya rakamın yanlış yazılması büyük sorunlara ve cezalara neden olabilir. Vinyet, ülke sınırları içine girer girmez benzin istasyonlarından veya vinyet satış noktalarından alınmalıdır. Aksi takdirde kontrol kameraları vinyetinizin olmadığını fark eder ve adresinize ceza makbuzu gönderilir. 3,5 ton altında bulunan araçlar için vinyet pulu alınırken kişisel otomobil üzerinden seçim yapılabilir. Ancak bu tonajın üzerindeki araçlar otobüs veya kamyon sınıfına girer ve farklı ücretlendirme üzerinden vinyet pulu değerlendirilir.
Vinyet, Avrupa'da otoyol kategorisi içerisinde bulunan tüm yol ağlarının vergisinin ödendiğini gösteren bir belge olarak karşımıza çıkar. Bu bağlamda Avrupa ülkelerindeki tüm ücretli yol ağlar, vinyetler ile kontrol edilmekte ve o yolu kullanmak isteyen sürücülerin ödemekle yükümlü olduğu ücret, vinyet belgesi ile temsil edilmektedir. Başta aracınızın türü, aks sayısı, römork kullanımı gibi durumlar olmak üzere vinyet kategorileri ülkeden ülkeye ve koşuldan koşula göre farklılık gösterebilir. Söz konusu vinyetler 1 hafta ila 1 yıl gibi farklı süreler için temin edilebilir. Dolayısıyla vinyet alırken ücretlendirme de bu kriterler baz alınarak gerçekleşir. Eğer herhangi bir Avrupa karayolunda araç kullanmayı planlıyorsanız mutlaka öncesinde vinyet satın almanız gerekir. Sadece birkaç kilometrelik ücretli bir yol kullanacak olsanız dahi eğer vinyet belgenizin olmadığı tespit edilirse yüklü miktarda cezalarla karşı karşıya kalabilirsiniz. Vinyet, aynı zamanda yol vergilerinin ödendiğini gösteren bir belge olduğu için pek çok Avrupa ülkesindeki plaka tanıma sistemlerinde de e-vinyet olarak tanımlanır ve doğrudan tespit edilebilir.
Eğer yurt dışına çıkmayı planlıyor ve Avrupa ülkelerini aracınızla gezmeyi düşünüyorsanız, vinyet nasıl alınır önceden öğrenmeniz ve buna göre hareket etmeniz gerekir. Eğer mümkünse vinyetinizi önceden online olarak satın alarak rahat edebilir, ilgili otoyollara geldiğinizde ekstra bir zahmete girmeye gerek kalmadan rahatlıkla otoyoldan geçiş sağlayabilirsiniz. Eğer online olarak almayı tercih etmezseniz, vinyeti genellikle ülke girişinde yer alan ilk benzin istasyonundan da temin etmeniz mümkün. Avusturya vinyet ve Macaristan vinyet belgeleri başta olmak üzere pek çok Avrupa ülkesindeki vinyet kartları artık çoklu dil desteği hizmeti eşliğinde kiosklar aracılığıyla da satın alınabilmekte. Ödeme söz konusu olduğunda ise ülkeden ülkeye değişebilmekle birlikte bazı satış ofisleri kredi kartı kabul etmeyebilir, dolayısıyla da yanınızda mutlaka ilgili ülkenin para birimini ya da Euro bulundurmanız önem arz eder. Daha konforlu bir seyahat için elbette çoğu kaynak, vinyeti ilgili ülkenin resmi vinyet satış ofisi üzerinden, online olarak temin etmenizi öneriyor.
E-vinyeti temin ettiğiniz takdirde yolculuğunuz esnasında ödeme yaptığınıza dair bir kanıt oluşturan dekont ya da ekstreyi mutlaka aracınızda bulundurmanız ve gerekli görülen yerlerde onu ibraz etmeniz gerekir. Aynı şekilde eğer fiziksel etiket olarak vinyet satın aldıysanız bu etiketi de tercihen arabanızın ön camına, dışarıdan net bir biçimde görülecek şekilde yerleştirmeniz önemlidir. Birden fazla vinyet etiketiniz varsa onları alt alta da yapıştırmanız mümkün. Özellikle e-vinyet uygulamaları sırasında her ne kadar plaka tanıma sistemleri aktif olarak çalışıyor olsa da, bazı durumlarda fiziksel kontroller de gerçekleşebilir. Bu gibi durumlarda veya yolculuğunuz esnasında karşılaştığınız polis denetimlerinde belgelerinizi fiziksel olarak ibraz etmeniz gerekebilir.
Bulgaristan başta olmak üzere pek çok ülke artık vinyet kullanımında elektronik versiyona geçmiş durumda. E-vinyetten bahsetmişken bu versiyonun faydalarına da değinmek gerekir. Öncelikle e-vinyet temin etmek size yolculuğunuz boyunca rahatlık sağlar. Bu sayede satış noktasına gitmeye gerek kalmadan internet üzerinden alım yapmanız mümkün olur. E-vinyet aynı zamanda kontrol kolaylığı sağlayarak aracınızla otoyollarda durmanıza ya da mola vermenize gerek kalmadan, size doğrudan geçiş hakkı tanır. Fiziksel etiketlerden ve çıkartmalardan kurtulmanıza da olanak sunan bu sistem, arabanızın camının çizilmesine ya da vinyeti çıkarttıktan sonra cam üzerinde yapışkan izleri kalmasına da engel olur. Doğa dostu, çevre dostu ve güvenli olan bu uygulama, aynı zamanda fiziksel vinyetlerdeki kaybolma ya da zarar göre problemini de ortadan kaldırır.
Vinyet sistemi, ağırlıklı olarak Avrupa ülkelerinde yaygın olarak kullanılan bir geçiş ve ödeme sistemidir. Sıla yolu üzerindeki ülkelerden Sırbistan, Yunanistan, Makedonya ve Hırvatistan’da vinyet uygulaması bulunmamaktadır. Çekya 2021 yılından, Slovenya ise 2022 yılından itibaren e-vinyet uygulamasına geçmiştir. Vinyet, genel olarak Avrupa ülkelerinde kullanılması gerekli olan bir sistem olarak ifade edilebilir. Vinyet kullanımının gerekli olduğu ülkeler ise; Avusturya, Bulgaristan, Romanya, Çek Cumhuriyeti, Slovenya, Macaristan ve Slovakya olarak ifade edilebilir.. Vinyet genel olarak ülke sınır kapılarında giriş gerçekleştirdikten hemen sonra akaryakıt istasyonlarında ya da belirli bölgelerde konumlandırılan kiosklarda satışa sunuluyor. Vinyetsiz yakalanmanız durumunda yüklü miktarda vinyet cezaları ile karşılaşabilirsiniz.
Vinyetinizi temin ettikten ve yolculuk planınızı yaptıktan sonra daha da güvenli ve konforlu bir seyahat için seyahat sağlık sigortası yaptırmak isterseniz, hemen Hepiyi Sigorta'yı ziyaret ederek birkaç adım içerisinde tatilinizi güvence altına alabilirsiniz. Konuyla ilgili daha detaylı bilgiye Seyahat Sağlık Sigortası Nasıl Alınır başlıklı blog yazımızdan da erişebilirsiniz.